Kancelaria Adwokacka - Dagmara Jagodzińska

Nakłady na spadek po śmierci spadkodawcy. Czy mogę odliczyć je od spłaty na etapie działu spadku?

16/12/2017

Mama umarła około 5 lat temu, jako wdowa. Ja, moja siostra i brat dokonaliśmy po niej stwierdzenia nabycia spadku. W skład spadku po mamie wchodził nasz rodzinny dom z ogrodem. Dom ten, stanowił majątek odrębny mamy z okresu sprzed małżeństwa z naszym ojcem.

Siostra przebywa za granicą, brat mieszka 200 km od miejsca położenia nieruchomości spadkowej. W okresie ostatnich lat to ja, zamieszkiwałam w dalszym ciągu w domu rodzinnym i czyniłam na niego nakłady – naprawa dachu, wykonanie parkingu, ocieplenie, wymiana okien i inne. Aktualnie chcemy dokonać działu spadku po mamie. Czy mogę liczyć na rozliczenie swoich nakładów?

ODPOWIEDŹ: Nakłady jednego ze spadkobierców, poczynione na rzecz wchodzącą w skład spadku (np. nieruchomość spadkową) podlegać będą rozliczeniu w postępowaniu o dział spadku.

Sąd ustala skład i stan spadku według chwili jego otwarcia (czyli śmierci spadkodawcy), natomiast wartość według cen w chwili dokonywania działu (uchwała SN z 27 września 1974 r., sygn. III CZP 58/74).

Po 1. Należy ustalić zatem co konkretnie wchodzi w skład spadku i jaka jest orientacyjna wartość poszczególnych składników majątku spadkowego. 

W przypadku zadanego mi pytania, mowa tu o nieruchomości spadkowej. Należy więc ustalić: – stan, w jakim nieruchomość ta, znajdowała się w chwili otwarcia spadku – śmierci spadkodawcy; – wartość nieruchomości w stanie, o którym mowa wyżej – według aktualnej wyceny rynkowej. Jak ustalić to w praktyce? Załóżmy że w dacie śmierci spadkodawczyni (w roku 2012) dom mieszalny przy ul. X, składał się tylko z pierwszego piętra. Po śmierci spadkodawczyni, w latach 2013-2017 dobudowano jeszcze jedną kondygnację. Wycenie, niezbędnej z perspektywy działu spadku, podlegać będzie zatem wyłącznie pierwsza kondygnacja budynku (stan istniejący w chwili śmierci spadkodawcy). Do wyceny tak opisanego „stanu” nieruchomości, zastosować należy ceny aktualne w dacie działu spadku.

Po 2. Należy ustalić orientacyjną wartość nakładów poczynionych na majątek spadkowy. 

Stosownie do art. 686 k.p.c., w postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach między współspadkobiercami z tytułu poczynionych na spadek nakładów. Zgodnie z kolei z art. 1035 kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Zgodnie natomiast z art. 207 kodeksu cywilnego pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Co to oznacza w praktyce? Autorka pytania podkreśla, iż na nieruchomość spadkową poczyniła szereg nakładów koniecznych czyt. niezbędnych dla utrzymania budynku w stanie niepogorszonym, zdatnym do prawidłowego jego używania w sposób zgodny z jego przeznaczeniem – „naprawa dachu, wykonanie parkingu, ocieplenie, wymiana okien i inne”. Warto pamiętać, iż począwszy od chwili śmierci spadkodawcy, spadkobiercy wchodzą w ogół praw i obowiązków zmarłego. Jeśli jest ich kilku, powstaje między nimi swoista „wspólność” majątkowa. Spadkobiercy wchodzą więc także we wspólne prawa własności rzeczy przynależących do spadku – jak ma to miejsce w przykładzie wskazanym w pytani. Autorka pytania oraz jej rodzeństwo, weszli we współwłasność nieruchomości spadkowej pozostają w niej do chwili prawomocnego rozstrzygnięcia o dziale spadku lub dokonania tego działu w sposób umowny. Tymczasem, przepisy o współwłasności wskazują, iż każde ze współwłaścicieli rzeczy zobligowany jest ponosić ciężary związane z rzeczą. Czyni to w stosunku odpowiadającym wielkość przysługujących mu udziału we współwłasności. Reasumując, Autorka pytania będzie zatem uprawniona do dochodzenia od pozostałych spadkobierców, rozliczenia z tytułu poniesionych przez Nią nakładów. Może więc domagać się od nich zwrotu w częściach odpowiadających wielkości przysługujących im udziałów we współwłasności – w tym wypadku po 1/3.

Po 3. Ogranicz się do szacunku wartości składników majątkowych wchodzących do spadku oraz wartości nakładów. 

Szczegółowego wyliczenia wartości składników majątkowych wchodzących do spadku oraz wartości nakładów dokona bowiem biegły sądowy powołany przez Sąd. Składając wniosek o dział spadku podaj więc orientacyjną, wartość rynkową, jaką sam, uważasz za realną bądź prawdopodobną. Pozwoli ona Sądowi powziąć wstępną informację o tym, jaka jest wartość przedmiotu sprawy, jakie rozliczenie i w jakim stosunku proponujesz.

Pozdrawiam, Adwokat Dagmara Jagodzińska

Trwa ładowanie strony...