Gros spośród sektorów gospodarki zostało dotkliwie spowolnionych. W wielu przedsiębiorstwach doszło do sytuacji znacznego pogorszenia ich kondycji finansowej. W bezpośredniej konsekwencji pociągnęło to za sobą, obniżenie dochodów przedsiębiorców oraz pracowników.

Zmiany te, zaczęły przynosić za sobą coraz więcej pytań, dotyczących tematyki spraw prawno-rodzinnych. Jednym z najczęściej powtarzanych, pozostaje pytanie o to: czy koronawirus wpłynie na wysokość alimentów?  

Z pewnością rozczaruje Państwa fakt, iż na ten moment, trudno wyrokować o tym w sposób jednoznaczny.Niestety jednak, tak postawiona odpowiedź na zadane wyżej pytanie, wydaje się jedyną, słuszną.

Należy bowiem pamiętać o tym, iż sytuacja koronawirusa, z perspektywy polskiego wymiaru sprawiedliwości, jest wciąż sytuacją „świeżą”. Do Sądów zaczęły już co prawda wpływać pozwy i wnioski z nią związane, niemniej przez szczególny, z oczywistych względów – spowolniony i atypowy tryb, w jakim Sądy zmuszone są działać w chwili obecnej – nie zdążyła jeszcze wykształtować się żadna ,”utrata” linia orzecznicza w tym przedmiocie.

Nie sposób zatem przesądzać w sposób dostatecznie pewny, iż co do zasady, koronawirus i związane z nim pogorszenie sytuacji majątkowej osób zobowiązanych do płacenia alimentów lub uprawnionych do ich pobierania – wpłynie istotnie na zmiany w zakresie wysokości świadczeń alimentacyjnych, ustalonych do tej pory.

Rozważania w tym przedmiocie należałoby bowiem podzielić na dwie sfery: prawną i faktyczną.

W sferze prawnej, zmiana wysokości dochodów osoby zobowiązanej do łożenia alimentów (a zatem poprawa lub pogorszenie się, tzw. możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do alimentacji), może stanowić podstawę do zmiany wysokości zasądzonych od niej alimentów.  

Wynika to z faktu obowiązywania art. 138 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, zgodnie z treścią którego: „w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego”. Należy także pamiętać o treści art. 135 § 1  Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zgodnie z którą, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W kontekście obowiązywania w.w. norm prawnych istnieje zatem podstawa do przyjęcia, iż pogorszenie się sytuacji materialnej osoby zobowiązanej do uiszczania alimentów na rzecz osób trzecich, a zatem pomniejszenie zakresu możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego do alimentacji – może stanowić podstawę do zmniejszenia wysokości alimentów.

Należy jednak wziąć pod uwagę drugą ze wskazanych wyżej sfer – sferę faktyczną.

W praktyce bowiem nie jest wiadome jak długo potrwa jeszcze sytuacja związana z epidemią. Oznacza to, iż nie jest do końca pewne, czy argument pogorszenia się sytuacji materialnej osoby zobowiązanej do uiszczania alimentów, posiadał będzie charakter trwały. Innymi słowy, nie jest powiedziane, iż jeśli w kolejnym miesiącu – wysokość dochodów zobowiązanego wróci do normy, Sąd weźmie pod uwagę argument tak krótkotrwałej i przejściowej „zmiany stosunków” za argument dostateczny, aby uzasadniał on trwałe obniżenie wysokości świadczeń alimentacyjnych.

Nadto, wypada podkreślić, iż aktualny stan epidemii wpływa niekorzystnie na sytuację materialną większości Polaków (a zatem nie tylko na sytuację materialną osób zobowiązanych do alimentacji, ale i tych, które pobierają alimenty lub gospodarują nimi na rzecz uprawnionych, jak np. ma to miejsce w przypadku rodziców pobierających alimenty na rzecz małoletnich dzieci).Nie sposób zatem wykluczyć, iż argumenty strony uprawnionej do pobierania alimentów, pozostawać będą analogiczne. W tym podobnej sytuacji niewykluczone stanie się więc również uznanie przez Sąd podstaw do zwiększenia wysokości alimentów zasądzonych do tej pory na rzecz uprawnionego, którego sytuacja materialna w wyniku stanu epidemii, pogorszyła się znacząco.

Jak widać, dopiero przyszłość pokaże to, jakie konkretnie orzeczenia Sądów powszechnych będą dominować w tym przedmiocie. Warto jednak wiedzieć, iż mamy w polskim prawie przepisy, których ponadczasowa treść, może znaleźć zastosowanie nawet do sytuacji tak nietypowych, jak aktualna.