Jako adwokat zajmujący się głównie sprawami rozwodowymi, bardzo często spotykam się w swojej praktyce z założeniem Klientów o tym, że w czasie ich sprawy o rozwód Sąd zajmie się jednocześnie kwestią podziału ich majątku.
Gdy więc odpowiadam, że co do zasady jest to niemożliwe, nierzadko spotykam się z dużym zdziwieniem.
Tymczasem wartym przypomnienia pozostaje fakt, iż sprawy rozwód odbywają się przed właściwym miejscowo sądem okręgowym, z kolei sprawy o podział majątku dorobkowego przed właściwym miejscowo sądem rejonowym. Postępowanie w sprawie o rozwód pozostaje oddzielnym postępowaniem sądowym od sprawy o podział majątku po rozwodzie.
Jeśli w małżeństwie funkcjonował system wspólności majątkowej małżeńskiej, innymi słowy małżonkowie przed zawarciem związku małżeńskiego lub w czasie jego trwania nie zawarli umowy małżeńskiej majątkowej o ustanowienie rozdzielności majątkowej ani też nie wprowadzili innego systemu majątkowego – dopiero na skutek rozwodu następuje pomiędzy nimi rozdzielność majątkowa.
Dopiero zaś po ustanowieniu tej ostatniej, możliwe jest dokonanie podziału majątku (pamiętaj, że rozdzielność majątkowa i podział majątku to dwie różne kwestie, o czym będzie jeszcze mowa w kolejnych artykułach).
WAŻNE: co do zasady zatem, w dominującej w większości przypadków przeprowadzenie podziału majątku przy okazji rozwodu nie będzie możliwe.
Dlaczego „w większości przypadków” a nie we wszystkich przypadkach? Ponieważ wyjątkowo rozwiązanie to jest dopuszczalne przez polski system prawny.
Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd rozwodowy może wyjątkowo zająć się kwestią podziału majątku w rozwodzie. Nastąpi to jednak tylko i wyłącznie wówczas, kiedy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Jedno z małżonków może więc wystąpić z wnioskiem o dokonanie podziału i zaproponować drugiemu określony kształt tego podziału. Aby jednak Sąd przeprowadził w rozwodzie podział majątku koniecznym jest, aby oboje małżonków godziło się na sam fakt jego dokonania w toku postępowania o rozwód i aby reprezentowało przed Sądem zgodną jego wizję. Spory na tle składników majątku, ich wartości, itd. będą bowiem zmuszać Sąd do przeprowadzenia postępowania dowodowego, a to z kolei z całą pewności przedłuży postępowanie w sprawie o rozwód.
Tymczasem zgodnie z art. 58 par. 3 KRO „na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu”.„Przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki postępowania nie tylko wtedy, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku, lecz także wtedy, gdy wyjaśnienie spornych między stronami okoliczności bądź też takich okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w ograniczonym przedmiotowo i czasowo zakresie. Decyzję co do pozostawienia bez rozpoznania wniosku strony o dokonanie podziału majątku wspólnego w wypadku, gdy przeprowadzenie takiego podziału powodowałoby nadmierną zwłokę w postępowaniu, zamieszcza sąd – stosownie do okoliczności – albo w odrębnym postanowieniu, wydanym w toku postępowania o rozwód, albo w sentencji wyroku rozwodowego. Nie podlega ona odrębnemu zaskarżeniu” – V CZ 25/16 – postanowienie SN – Izba Cywilna z dnia 16-06-2016.
W praktyce okazuje się więc, iż z uwagi na częste różnice zdań małżonków co do składu lub wartości ich majątku, istnieją pomiędzy małżonkami choćby niewielkie spory dotyczące tego, w jaki sposób podzielić ich majątek. W takich sytuacjach pomimo złożonego w postępowaniu rozwodowym wniosku o dokonanie podziału majątku, sąd z uwagi na ryzyko przedłużenia się postępowania w sprawie o rozwód, pozostawi wątek podziału majątku bez rozpoznania i odeśle małżonków do oddzielnego postępowania sądowego.
